Van boerderij tot zelfstandige gemeenschap
Wie door de stille straten van Granja de Rocamora wandelt, voelt dat het dorp een verleden draagt dat dieper gaat dan de witgepleisterde gevels en zonovergoten daken doen vermoeden. Aan de voet van de Sierra de Callosa ontvouwt zich een verhaal dat begint in de middeleeuwen en zich langzaam ontwikkelde tot het huidige dorp, dat trouw blijft aan zijn wortels.
De oorsprong ligt in de middeleeuwen. De naam verwijst naar een landbouwgrond — een “granja” — die toebehoorde aan de machtige familie Rocamora. Deze adellijke familie, afkomstig uit Catalonië en Aragón, speelde een centrale rol in de herbevolking van de regio na de Reconquista, toen de christelijke koningen het zuiden van Spanje heroverden op de Moren.
De invloedrijke familie Rocamora
De familie Rocamora, met wortels in de ridderorden van de Reconquista, verwierf uitgebreide landerijen in de provincie Alicante. Ze bouwden boerderijen, kapellen, irrigatiesystemen en opslagplaatsen voor de landbouw. Eén van hun boerderijen groeide uit tot het huidige Granja de Rocamora. De familie gaf niet alleen haar naam aan het dorp, maar ook haar stempel op de inrichting en organisatie van het land.
Hun invloed reikte verder dan landbouw: ze werkten nauw samen met de kerk en de machthebbers in Orihuela en Elche. Dankzij hun steun aan de katholieke kerk kreeg het gebied vroeg parochiale rechten, wat leidde tot de bouw van een kleine kerk in het hart van de nederzetting — een fundament voor verdere groei en zelfstandigheid.
Landbouw en water als levensaders
Zoals in zoveel dorpen van de Vega Baja, werd ook hier het landschap gevormd door water. De Moren hadden al een ingenieus netwerk van acequias aangelegd — smalle irrigatiekanalen — die het droge land vruchtbaar maakten. Deze infrastructuur werd later door de christelijke herbevolkers overgenomen en onderhouden.
Eeuwenlang bleef landbouw de basis van het bestaan. Amandelen, olijven, citrusvruchten en wijnstokken bepaalden het ritme van het jaar. Families leefden semi‑autarkisch, verkochten overschotten op de markten van Albatera en Orihuela en onderhielden een levenswijze die pas in de 20e eeuw langzaam veranderde.
Weerstand in roerige tijden
Granja de Rocamora kende zijn portie tegenslagen. Tijdens de oorlogen tussen Spanje en Frankrijk in de 18e en 19e eeuw trokken legers door de Vega Baja op zoek naar voedsel en onderdak, vaak gepaard met plunderingen en inkwartieringen.
Ook de Spaanse Burgeroorlog (1936–1939) liet sporen na. Hoewel het front het dorp niet bereikte, heerste er angst en verdeeldheid. Families stonden tegenover elkaar, priesters verdwenen en de inwoners hielden zich stil achter gesloten luiken. Na de oorlog volgde wederopbouw en hervonden de mensen hun ritme onder het Franco‑regime, dat hier vooral zichtbaar was in religieuze tradities en kerkelijke plechtigheden.
Langzame modernisering
In de jaren ’60 en ’70 kwam de modernisering langzaam op gang. Elektriciteit bereikte de buitengebieden, nieuwe wegen verbonden het dorp met Albatera en jongeren trokken tijdelijk naar de stad voor werk of studie, om later vaak toch terug te keren.
Met de komst van een dorpsschool, een gezondheidscentrum en basisvoorzieningen wist het dorp haar bevolking te behouden en zelfs nieuw leven in te blazen. Men hoefde het dorp niet meer te verlaten voor een dokter, een winkel of een sociaal samenzijn.
Internationale bewoners brengen nieuw leven
Vanaf de jaren 2000 kwam een nieuwe wending: buitenlanders ontdekten Granja de Rocamora. Eerst Britten, daarna ook Nederlanders, Belgen en Fransen kwamen voor het rustige en betaalbare dorpsleven onder de zon. Ze kochten en renoveerden oude huizen, brachten nieuwe bedrijvigheid en energie in de straten.
Vandaag hoor je op het plein een mengeling van Spaans, Nederlands en Engels. De school verwelkomt kinderen van verschillende nationaliteiten, en in de cafés staan naast koffie ook Engelse ontbijtjes en Belgische bieren op het menu. Toch blijft de kern van het dorp geworteld in zijn religieuze en historische identiteit, met feesten en processies als jaarlijkse hoogtepunten.
Een levende geschiedenis
Granja de Rocamora is nooit een toeristische trekpleister geworden. Het is een plek waar geschiedenis niet opgesloten zit in musea, maar nog altijd voelbaar is in de muziek van de processies, de verhalen van de ouderen en de muren van de huizen.
Door de eeuwen heen heeft het dorp zich aangepast, maar nooit zijn ziel verloren. Wie hier komt, wordt deel van een levend verleden dat nog elke dag verder wordt geschreven.