Een mozaïek van culturen en tijden
Wie vandaag door Els Poblets wandelt, merkt het misschien niet direct. De rust, de witte huizen met blauwe luiken en de kronkelende straatjes lijken te vertellen dat dit altijd een eenvoudig vissers‑ of landbouwdorp is geweest. Maar onder het stille oppervlak ligt een diepgeworteld verleden, gevormd door culturen, veroveringen en heropbouw. De geschiedenis van Els Poblets is een gelaagd verhaal: van Romeinse mozaïeken tot Morische namen, van middeleeuwse onzekerheid tot moderne groei.
De naam “Els Poblets” betekent letterlijk “de kleine dorpen” in het Valenciaans. De huidige gemeente ontstond pas in de twintigste eeuw door de samenvoeging van drie dorpskernen: Setla, Mira‑rosa en Miraflor. Elk van deze kernen behield een eigen identiteit en tradities, die samen de veelzijdigheid van het dorp bepalen.
Romeinse oorsprong aan zee
De eerste tastbare sporen van bewoning dateren uit de Romeinse tijd. In de wijk Mira‑rosa werden resten gevonden van een uitgebreide Romeinse villa rustica – een landbouwhoeve die in de eerste eeuwen na Christus floreerde. Mozaïekvloeren, amforen en gereedschap getuigen van een periode waarin deze streek deel uitmaakte van het agrarische achterland van Dianium (Dénia).
Deze villa was geen luxe buitenverblijf, maar een goed georganiseerde boerderij met opslag, personeel en productie van olie, wijn of graan. De keuze voor deze locatie zegt veel over de vruchtbaarheid van de bodem en de beschutte ligging ten opzichte van zee en stormvloeden.
Islamitische invloed en irrigatie
Na de val van het West‑Romeinse Rijk vestigden de Moren zich hier in de achtste eeuw en veranderden het agrarische landschap ingrijpend. Ze legden een netwerk van acequias (irrigatiekanalen) aan en maakten droge grond vruchtbaar.
De invloed van deze periode is nog voelbaar in plaatsnamen, grondstructuren en oude termen in het Valenciaans. Hoewel geen islamitische gebouwen zijn bewaard, getuigen de landbouwstructuren en de naam Setla (van het Arabische woord voor ‘woonplaats’) van deze tijd.
De Reconquista en herbevolking
In de dertiende eeuw kwam de regio onder de Kroon van Aragón. De Reconquista verdreef de moslimbevolking of onderwierp hen aan nieuwe wetten. Christelijke kolonisten uit Catalonië en Aragón vestigden zich hier en brachten nieuwe gewoonten en een andere taal mee.
De drie dorpskernen ontwikkelden zich afzonderlijk, elk met een eigen kerk, dorpsplein en landbouwgronden. De bewoners leefden voornamelijk van granen, citrus, olijven en later druiven. De zee speelde een ondergeschikte rol, door de dreiging van piraten en stormen.
Zeventiende tot negentiende eeuw: eenvoud en stabiliteit
De dorpen bleven kleine agrarische gemeenschappen met een hecht sociaal weefsel en een traag ritme. Land werd met de hand bewerkt, water kwam uit de acequia of put en feesten werden op het dorpsplein gevierd. Religie speelde een centrale rol, met processies en lokale beschermheiligen.
Pas in de negentiende eeuw verschenen onderwijs en basisgezondheidszorg, maar de levensstijl bleef kleinschalig en eenvoudig.
Twintigste eeuw: emigratie en samenvoeging
De twintigste eeuw bracht grote veranderingen. De Spaanse Burgeroorlog liet zijn sporen na, hoewel minder dan in steden. Veel inwoners vertrokken naar Frankrijk, Duitsland of Zwitserland voor werk, terwijl de dorpen langzaam ontwikkelden met wegen, scholen en nieuwe infrastructuur.
In de jaren ’70 en ’80 werden de drie dorpskernen bestuurlijk samengevoegd tot één gemeente: Els Poblets. De naam eert de oorspronkelijke dorpen en onderstreept hun gedeelde geschiedenis.
Internationale invloeden vanaf de jaren ’90
Vanaf de jaren ’90 ontdekten buitenlanders de charme van Els Poblets. Duitsers, Britten, Nederlanders, Belgen en Fransen vestigden zich hier, aangetrokken door de rust, nabijheid van Dénia en de traditionele dorpssfeer.
De internationale bewoners integreren goed in het lokale leven en waarderen het kleinschalige karakter. Zo ontstond een evenwicht tussen traditie en vernieuwing, met een gemeenschap die haar geschiedenis met zich meedraagt.
Els Poblets vandaag: een voelbare geschiedenis
Wie vandaag een koffie drinkt op het plein van Setla, Mira‑rosa of Miraflor zit letterlijk op eeuwen geschiedenis. De kerktorens, de stenen muren en de jaarlijkse feesten herinneren aan een rijk verleden.
Els Poblets dringt zich niet op, maar fluistert haar verhalen aan wie luistert. Het is juist die gelaagdheid – Romeins, Moors, christelijk, modern – die van dit dorp een bijzondere woonplaats en bestemming met ziel maakt.