Een strategische plek langs de Serpis
Lorcha — of in het Valenciaans L’Orxa — kent een bewogen en boeiende geschiedenis. Gelegen aan de oevers van de Serpis-rivier, op de grens van de provincies Alicante en Valencia, was het dorp door de eeuwen heen een plek waar culturen samenkwamen, maar ook een toneel van conflicten en veranderingen. Zijn ligging, ingeklemd tussen bergen en rivier, maakte het een natuurlijk verdedigingspunt en een kruispunt voor reizigers, handelaars en legers.
De eerste tekenen van menselijke bewoning in de omgeving van Lorcha dateren uit de Iberische tijd. Later, tijdens de Romeinse periode, werden in de regio wegen en nederzettingen aangelegd, en was de vallei rond de Serpis een belangrijke doorgangsroute tussen de kust en het binnenland. Archeologische vondsten zoals aardewerk en munten wijzen op een kleine maar actieve aanwezigheid in die tijd. Toch kreeg het dorp zijn eerste echte vorm pas in de islamitische periode.
Het Moorse verleden: irrigatie en landbouw
In de 8e eeuw veroverden de Moren het Iberisch schiereiland en vestigden ze zich ook in de vallei van de Serpis. Ze bouwden hier een klein dorpje op een strategische hoogte, met uitzicht over de rivier en de omliggende bergen. De Moren brachten hun kennis van irrigatie en landbouw mee, en legden terrassen en waterkanalen aan om de vruchtbare grond optimaal te benutten. Dit zorgde voor welvaart en stabiliteit, en de nederzetting groeide langzaam uit tot een bescheiden maar welvarend dorpje.
Uit deze tijd stammen waarschijnlijk de eerste verdedigingswerken en fundamenten van wat later het kasteel van Lorcha werd. Het dorp diende ook als wachttoren en uitkijkpost, waardoor men invallen vanuit de kust of het binnenland tijdig kon signaleren.
De Reconquista en christelijke overheersing
In de 13e eeuw werd Lorcha heroverd door de troepen van koning Jaime I van Aragón, tijdens de zogenaamde Reconquista. Het gebied rond Lorcha werd officieel deel van het christelijke koninkrijk Valencia. De nieuwe heersers namen het dorp over, maar lieten aanvankelijk de moslims als mudéjares in het dorp blijven wonen. Ze betaalden belasting en mochten hun eigen religie en gebruiken behouden, zolang ze trouw bleven aan de koning.
In deze periode werd de eerste kerk van het dorp gebouwd op de plek waar nu de kerk van San Pedro Apóstol staat. Het dorp kreeg een nieuwe structuur en de christelijke invloed werd steeds zichtbaarder in architectuur en bestuur. De strategische ligging langs de Serpis en de nabijheid van de handelsroutes maakte Lorcha tot een klein, maar belangrijk knooppunt voor reizigers en kooplieden.
De verdrijving van de Moriscos: leegstand en verval
Een dramatisch hoofdstuk in de geschiedenis van Lorcha vond plaats in 1609, toen koning Filips III besloot de Moriscos — moslims die zich na de Reconquista tot het christendom 
hadden bekeerd — uit Spanje te verdrijven. Ook Lorcha verloor het grootste deel van zijn bevolking. De huizen en terrassen raakten verlaten, en de economische activiteiten kwamen vrijwel tot stilstand. De ooit zo bloeiende velden en boomgaarden werden overwoekerd door onkruid en de irrigatiekanalen raakten verstopt en droogden op.
Het duurde tientallen jaren voordat de Spaanse kroon nieuwe kolonisten wist aan te trekken, die het dorp weer bewoonden en de verlaten akkers opnieuw in gebruik namen. Deze herbevolking gebeurde grotendeels met families uit de regio’s Aragón en Catalonië, die hun eigen gewoonten en dialecten meebrachten en zo een nieuwe culturele laag toevoegden aan het dorp.
De 18e en 19e eeuw: wederopbouw en rust
Na deze onrustige tijden volgde een periode van stabiliteit en langzame wederopbouw. In de 18e eeuw werden veel huizen herbouwd en kreeg het dorp zijn huidige karakteristieke indeling met smalle straatjes, witgekalkte huizen en een centraal plein. Ook de kerk van San Pedro Apóstol werd uitgebreid en verfraaid en werd het kloppende hart van het dorp.
In de 19e eeuw bleef Lorcha grotendeels gespaard van de grote conflicten die Spanje teisterden, zoals de Carlistenoorlogen. De bergachtige ligging en de kleine omvang maakten het dorp minder aantrekkelijk voor legerbewegingen, al moesten de inwoners wel bijdragen aan de oorlogsinspanningen en regelmatig soldaten huisvesten.
De 20e eeuw: leegloop en herontdekking
De 20e eeuw bracht nieuwe uitdagingen. Net als veel dorpen in het binnenland van Spanje zag ook Lorcha zijn jonge bevolking vertrekken naar de steden en de kust om daar werk
te zoeken en een moderner leven op te bouwen. Dit leidde tot een periode van leegstand en een daling van de bevolking. Toch bleven de tradities en de gemeenschapszin overeind, gedragen door de families die trouw bleven aan het dorp.
Vanaf de jaren ’80 en ’90 werd Lorcha opnieuw ontdekt, dit keer door natuurliefhebbers, wandelaars en toeristen op zoek naar authenticiteit en rust. De oude spoorlijn langs de Serpis, die ooit een belangrijke verbinding was voor goederen en reizigers, werd omgevormd tot de populaire Via Verde del Serpis: een wandel- en fietsroute die bezoekers langs het prachtige landschap en de rijke geschiedenis van het gebied voert.
Een dorp dat zijn verleden koestert
Vandaag de dag leeft de geschiedenis van Lorcha voort in de verhalen van de inwoners, in de stenen van de oude huizen, en in de vieringen op het dorpsplein. Elk straatje en elke muur ademt herinneringen aan de vele generaties die hier hebben geleefd en gewerkt. De inwoners blijven hun tradities levendig houden, terwijl ze tegelijkertijd openstaan voor nieuwe bezoekers die komen genieten van de rust en de charme van dit bijzondere dorp.
Lorcha is geen openluchtmuseum, maar een levende gemeenschap waar verleden en heden elkaar ontmoeten. Een plek waar je niet alleen het verhaal van het dorp, maar ook een stukje van de ziel van Spanje kunt ervaren.