Een vallei waar de seizoenen zingen
De natuur in en rond Xaló (Jalón) voelt als een levend schilderij: zonlicht, geurende aarde, bloeiende bomen en het kabbelende ritme van het platteland. In de Valle de Pop ontvouwt zich een mozaïek van landschappen: glooiende heuvels, bossen, amandelgaarden, wijngaarden en rivieroevers, elk met hun eigen flora en fauna. Hier hoor je het zoemen van bijen, het geritsel van hagedissen en de zang van vogels die de seizoenen markeren.
In het voorjaar tooien amandelbomen het dal in wit en roze. In de zomer overheersen de diepe groentinten van wijngaarden en vijgenbomen. In de herfst kleuren de wijnstokken rood en goud, en ruikt de lucht naar druiven en aarde.
De bedding van de Gorgos
Dwars door Xaló slingert de vaak droge bedding van de Río Gorgos, die na de winterregens tot leven komt. Langs de oevers groeien rieten, tamarinden, oleanders en in de natte zones ook wilde munt en kattenstaart. Dit lint van groen is een paradijs voor ijsvogels, waterspreeuwen en soms zelfs een ringslang.
Trekvogels gebruiken de bedding als rustplaats tijdens hun reis. Voor wandelaars is het een bijzonder pad: half natuurgebied, half verborgen route die met de seizoenen mee verandert.
Sierra de Bernia: ruig en mysterieus
Ten zuiden van Xaló rijst de imposante Sierra de Bernia op: een kalkstenen bergrug tot boven de 1.100 meter. Het landschap is hier stenig en ongerept, met dennen, steeneiken en kruidige vegetatie vol rozemarijn, tijm en lavendel. Het is een plek voor botanici, vogelspotters en rustzoekers.
In dit ruige gebied leven everzwijnen, wilde katten, steenmarters en genetkatten. Boven je zweven slangenarenden, gieren en haviken, terwijl in rotsspleten alpenkauwen nestelen en ’s avonds bosuilen roepen. Een wereld op zichzelf, maar nooit helemaal los van het dorp.
Flora van de vallei: aromatisch en kleurrijk
De vallei rond Xaló is rijk aan Mediterrane flora. De vlaktes zijn beplant met wijngaarden, amandelen, olijven en johannesbroodbomen. In het voorjaar barst het van papavers, brem, korenbloemen en orchideeën.
Langs de paden groeien tijm, lavendel en oregano, die vlinders, bijen en andere bestuivers aantrekken. De inwoners kennen deze planten goed en gebruiken ze in de keuken, als medicijn of voor zalfjes en zeep. In de zomer hangt het hele dal vol geur van zon en rozemarijn.
Finca’s en boomgaarden
Rondom Xaló liggen finca’s en terrassen die getuigen van eeuwen landbouw. Hier groeien citrusbomen, vijgen, granaatappels en abrikozen, afhankelijk van het seizoen. Sommige percelen zijn overwoekerd door klimplanten, wat de biodiversiteit ten goede komt.
Op de erfjes tref je kruidenhoekjes, moestuinen en waterbekkens waar kikkers, libellen en in de schemer vleermuizen te vinden zijn. Vlinders zoals de koninginnenpage, oranje zandoog en Spaanse vlag fladderen rond in dit pesticidevrije landschap.
Natuur beleven: wandelen en fietsen
De natuur rondom Xaló nodigt uit tot wandelen en fietsen. Routes naar Fort Bernia of langs de Ruta de la Vall de Pop bieden uitzichten en kans op bijzondere flora en fauna. Voor fietsers vormen de wegen naar Llíber, Alcalalí en Parcent een mooie lus door olijfgaarden en over oude bruggetjes.
In het voorjaar zijn er wandelingen langs bloeiende amandelvelden, in de zomer sterrenkijkavonden en in de herfst oogstwandelingen waarbij je leert over lokale landbouw en natuur.
Harmonie tussen mens en natuur
In Xaló leven mensen met het land mee, op het ritme van de seizoenen. Biodiversiteit is hier geen modewoord, maar dagelijkse realiteit. Of je nu een uil hoort roepen in de nacht, wilde tijm onder je voeten voelt of een everzwijn ziet verdwijnen in de struiken: in Xaló komt alles samen.
Voor wie stilte zoekt, de geur van natte aarde en sterrenhemels zonder lichtvervuiling, is dit een plek om te koesteren. Geen grootse natuurparken, maar een landschap rijk aan details, geworteld in eeuwen en altijd in beweging.